วันเยี่ยมสวนโมกข์ ตรงกับวันขึ้น ๑๓ ค่ำ เดือน ๑๐ ของทุกปี ครั้งสมัยพุทธทาสภิกขุยังไม่ละสังขาร เมื่อถึงวันดังกล่าวจะมีศิษยานุศิษย์ทั้งฝ่ายภิกษุและฝ่ายฆราวาสจากทั่วทุกสารทิศ เดินทางกลับมาที่สวนโมกข์ ไชยา เพื่อปฏิบัติบางสิ่งบางอย่าง หาคำตอบได้ในนิทรรศการ วันเยี่ยมสวนโมกข์ : ที่มาและความหมาย จัดแสดงระหว่างวันที่ ๘ – ๓๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๖๕  ณ สวนโมกข์กรุงเทพ

ความเป็นมาของวันเยี่ยมสวนโมกข์

วันขึ้น ๑๓ ค่ำ เดือน ๑๐ ของทุกปีสวนโมกขพลารามจัดให้เป็นวันทำวัตรพุทธทาสภิกขุ (ขอขมาครูบาอาจารย์), ต่อมาพุทธทาสภิกขุได้เปลี่ยนเป็น วันเยี่ยมสวนโมกข์ และ ในท้ายที่สุดได้ใช้วันนี้เป็น วันเผาสรีระสังขารพุทธทาสภิกขุ

พุทธทาสภิกขุได้เล่าไว้ว่า “หลายปีแล้ว ๑๐ กว่าปีเห็นจะได้ เป็นเรื่องที่ข้างนอกเขาคิดกันเอง ดูเหมือนพระครูถาวรฯ จะเป็นตัวตั้ง ตัวตี ร่วมกับเจ้าคณะอำเภอ เริ่มแรก ๆ ไม่กี่คน ผมไม่ได้สนใจเป็นพิเศษ แล้วมันค่อยเพิ่มขึ้น ๆ ขยายกันออกไปถึงชุมพร เจ้าคุณหลังสวนถ้าไม่ป่วยไข้ก็มาประจำ ตอนแรกทำคล้ายเป็นเรื่องส่วนบุคคล เรียกว่าทำวัตร ผมว่ามันเกินไป ผมเรียกว่า วันเยี่ยมสวนโมกข์ แต่เขาไม่ค่อยเรียกกัน”

(พระประชา ปสันนธัมโม. เล่าไว้เมื่อวัยสนธยา : อัตชีวประวัติของพุทธทาสภิกขุ. พิมพ์ครั้งที่ ๔. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโกมลคีมทอง. ๒๕๕๕. หน้า ๒๖๗)

 การทำวัตรมีความหมายอย่างไร...?

๑. แสดงความเคารพเมื่อควรแสดงความเคารพในบุคคลที่ควรเคารพ

๒. ขอโทษ อดโทษซึ่งกันและกัน ตามธรรมดาของคนเรายังเป็นปุถุชน ย่อมมีการล่วงเกิน ถ้ารู้สึกว่าล่วงเกินต้องขอโทษ เมื่อเขาขอโทษต้องอดโทษ ช่วยจำไว้ด้วยว่า เมื่อขอโทษต้องอดโทษ

และก็ข้อ ๓ ว่าแลกเปลี่ยนส่วนบุญซึ่งกันและกัน บุญใดที่ข้าพเจ้าได้ทำขอให้ท่านมีส่วน ที่ท่านทำขอให้ผมมีส่วนและอนุโมทนา เป็น ๓ หัวข้อ ที่อยากจะให้ทราบคือให้ทราบว่า โลกเราอาจจะอยู่ได้ด้วยหัวใจของการทำวัตร ๓ หัวข้อนี้ เวลานี้โลกไร้ศีลธรรมมากยิ่งขึ้นทุกที ไม่มีสันติภาพ อาจจะแก้ได้ด้วยการประพฤติปฏิบัติ ซึ่งเป็นใจความสำคัญในการทำวัตรตามแบบนี้

ฟังได้ที่ http://sound.bia.or.th/catalogue.php?item_code=2815220904000 

วัตถุประสงค์ของการมาเยี่ยมสวนโมกข์

๑.  เพื่อหาทางช่วยกันสืบทอดพระศาสนา

มาวันนี้ ขอให้เรียกว่า วันมาเยี่ยมสวนโมกข์ประจำปี ให้เรียกวันนี้ว่าเป็นวันเยี่ยมสวนโมกข์ประจำปี วัตถุประสงค์คือ ขอให้เราได้พบปะกัน ได้ปรึกษาหารือกัน ได้ทำความเข้าใจกันในการที่จะสืบไว้ซึ่งอายุของพระศาสนาตามความประสงค์ของพระศาสดา ขอให้ทุกคนเข้าใจว่ามาที่นี้วันนี้เพื่อพบปะปรึกษาหารือในการที่จะช่วยสืบอายุพระศาสนาไว้ตามความประสงค์ของพระศาสดา

ฟังได้ที่ http://sound.bia.or.th/catalogue.php?item_code=2815250831000 

วันนี้เรียกว่าวันมาเยี่ยมสวนโมกข์ประจำปี ขอให้เรียกให้ถูกว่าวันมาเยี่ยมสวนโมกข์ประจำปี มีความมุ่งหมายสำหรับจะพบปะ แล้วก็ไม่ได้พบปะเฉย ๆ เป็นการพบปะที่จะพยายามให้เกิดประโยชน์อย่างยิ่งจนสุดความสารมารถแห่งตน ๆ เพื่อประโยชน์แก่พระพุทธศาสนา

ฟังได้ที่ http://sound.bia.or.th/catalogue.php?item_code=2815260919000 

๒. แสดงความยินดีต่อกิจกรรมของสวนโมกข์

วันนี้เรียกว่า วันเยี่ยมสวนโมกข์ ถือเป็นวันแสดงความยินดีต่อกิจกรรมของสวนโมกข์ที่มีอยู่ในสวนโมกข์ ก็คือการสืบอายุพระพุทธศาสนานั่นเอง เราพยายามทุกอย่าง ทุกทางที่จะทำให้พระพุทธศาสนาแผ่ไพศาลออกไปสู่โลกในยุคที่น่าอันตราย ด้วยความเห็นแก่ตัวกำลังครอบงำโลก วัตถุนิยมกำลังครอบงำโลก วัตถุนิยมส่งเสริมความเห็นแก่ตัว ความเห็นแก่ตัวมาจากวัตถุนิยม จึงประกาศสงครามกับวัตถุนิยมและความเห็นแก่ตัวนี้

หวังว่าเพื่อนสหธรรมิกทั้งหลายก็จะได้มองเห็นข้อเท็จจริงอันนี้ และก็พยายามกระทำอย่างนี้เพื่อผลอย่างเดียวกันนี้ อย่างนี้แล้วการมาสู่สถานที่นี้ในวันนี้ ในลักษณะอย่างนี้ก็ไม่เป็นหมัน แต่จะเป็นประโยชน์เกื้อกูลแก่ทุกฝ่าย 

ฟังได้ที่ http://sound.bia.or.th/catalogue.php?item_code=2815280926000