ปกติ คำนี้ดีมาก

ถ้าไม่พอดี ไม่ปกติ ถ้าขาดหรือเกินก็ไม่ปกติ

ถ้ามันยินดียินร้าย เป็นบวกเป็นลบก็ไม่ปกติ มันต้องไม่ยินดียินร้าย ไม่เป็นบวกไม่เป็นลบ มันจึงจะปกติๆ

เพราะฉะนั้นคำว่าปกติ ความหมายแท้จริงคือ ไม่มีปัญหา จะไปเรียกว่าความทุกข์ก็ยังไม่กว้างเท่ากับปัญหา เพราะความสุขก็เป็นปัญหา ความสุขแท้ๆ ก็เป็นปัญหา ความทุกข์ก็เป็นปัญหา เราเอาที่ไม่มีปัญหาดีกว่า ไม่มีปัญหา เมื่อไม่มีปัญหาใดๆนั่นแหละคือปกติๆ

ปกติทางกายก็ปกติอย่างนั้น ทางจิตก็ปกติอย่างนั้น เราจะเรียกภาวะที่ไม่มีปัญหาเป็นสิ่งที่พึงปรารถนา แม้พระนิพพานก็ยิ่งสูงสุดของความไม่มีปัญหา เอาละ ไม่ต้องถึงนิพพาน อยู่ที่นี่ๆในโลกนี้ ถ้าไม่มีปัญหาในแบบโลกนี้ก็มีความสุขในโลกนี้ได้เหมือนกัน เราต้องการชีวิตที่ไม่มีปัญหา ไม่มีชีวิตที่กัดเจ้าของ ถ้ากัดเจ้าของหมายความว่ามีปัญหา ทุกๆ คนมุ่งหมายความปกติ ชีวิตปกติ ปกติ เป็นความหมายของพระนิพพาน

ขอให้ยึดถืออุดมคติของคำๆ นี้ว่าปกติ ปกติๆ คือสันติภาพ ถ้าไม่ปกติก็ไม่มีสันติภาพ ช่วยกันสร้างสันติภาพ ด้วยการทำความปกติๆ ทุกอย่างๆทุกประการ ในทางการเมือง ในทางเศรษฐกิจ ในทางสุขภาพอนามัย ปกติๆ อย่าต้องการให้มากกว่านั้นเลย ป่วยการ มันบ้าทั้งนั้น ถ้ามันเกินต้องการ มันบ้าไปแล้ว ให้มันถูกต้องพอดีๆ มันจึงจะปกติ ปกติๆ นี่คือคำว่าปกติ

เมื่อปกติจะมีสันติภาพ สันติภาพต้องมีเสรีภาพ ไม่มีเสรีภาพ ไม่มีปกติ ไม่มีสันติภาพ

กิเลสครอบงำ เรียกว่าไม่มีเสรีภาพ ถ้ามีความสะอาดปราศจากกิเลส สว่าง ไม่โง่ให้กิเลสครอบงำ สะอาด และสว่าง และสงบเพราะไม่มีกิเลสนั่นแหละคือเสรีภาพ

ส่วนหนึ่งของ ตอบปัญหาทางโทรทัศน์ ปี พ.ศ. 2533 ฟังทั้งหมดได้ที่ Sound Archives