หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ เป็นหอจดหมายเหตุศาสนธรรม (Religious Archives) จัดตั้งภายใต้มูลนิธิหอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ ซึ่งได้จดทะเบียนมูลนิธิกับกรุงเทพมหานคร ทะเบียนเลขที่ กท ๑๕๙๘ ที่ทำการเก็บรักษา อนุรักษ์ ศึกษาค้นคว้าและเผยแผ่ผลงานของท่านพุทธทาสฯ ให้แพร่หลาย ซึ่งจะช่วยส่งเสริม ให้ประชาชนทั่วไป สามารถเข้าถึงหัวใจของศาสนา ตามปณิธาน ๓ ประการของท่านพุทธทาส ได้แก่

๑. พยายามทำตนให้เข้าถึงหัวใจแห่งศาสนาของตน

๒. พยายามช่วยกันถอนตัวออกจากอำนาจของวัตถุนิยม

๓. พยายามทำความเข้าใจระหว่างศาสนา

วัตถุประสงค์

๑. เป็นศูนย์การเรียนรู้และสถานบริการด้านศาสนธรรมอันรื่นรมย์ เป็นกำลังเพื่อการบรรลุธรรมลักษณะ SPIRITUAL FITNESS & EDUTAINMENT CENTER

๒. สืบสานงานพระพุทธศาสนา ผ่านงาน ปณิธาน และอุดมการณ์ของพุทธทาสภิกขุ ในการนำพาความถูกต้องและสันติสุขทั้งทางกาย จิตใจ และปัญญา ให้กลับคืนสู่สังคมมนุษยชาติ ด้วยการเข้าถึงหัวใจของพระพุทธศาสนา การทำความเข้าใจกันระหว่างศาสนิกชนและการออกมาเสียจากอำนาจวัตถุนิยม จนเป็นพุทธทาสกันได้ทุกคน – ผู้รับใช้ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาด้วยการปฏิบัติให้ดู เป็นอยู่ให้เห็น จนผู้อื่นพากันทำตาม และเป็นสวนโมกข์ได้ทุกที่ – บุญสถานเพื่อการบรรลุธรรม

๓. ทำหน้าที่รวบรวม ดูแล รักษา และจัดระบบบริการสืบค้นมรดกธรรม เอกสารข้อเขียนต้นฉบับต่าง ๆ ของพุทธทาสภิกขุ ตลอดจนการให้บริการสนับสนุนการศึกษา ค้นคว้า วิจัย พัฒนาเผยแผ่และแลกเปลี่ยนเรียนรู้ด้านศาสนธรรม การจัดกิจกรรมเพื่อเสริมสร้างสติปัญญาและจิตใจให้เจริญจนกล้าแข็งในความถูกต้องดีงาม จนเป็นผู้สงบ เย็น และเป็นประโยชน์ มีศักยภาพในการเป็นผู้อยู่ใน ใจเหนือ และเกื้อโลก ยิ่ง ๆ ขึ้นไป

ขอบเขตงานของโครงการ

• การรวบรวม อนุรักษ์และจัดเก็บรักษาตามมาตรฐานงานหอจดหมายเหตุ
• การจัดระบบฐานข้อมูลสารสนเทศเพื่อเอื้ออำนวยความสะดวกในการสืบค้น ศึกษาและเผยแผ่
• การจัดกิจกรรมบริการ ส่งเสริมการศึกษา ค้นคว้า วิจัยพัฒนา ตลอดจนกิจกรรมอื่นๆ รวมทั้งการเป็นห้องสมุด พิพิธภัณฑ์ ศูนย์รวมหนังสือธรรมะ โรงมหรสพทางวิญญาณ และการประชุม เสวนา ศึกษาและปฏิบัติธรรม
• การจัดหาและก่อสร้างอาคารหอจดหมายเหตุที่เหมาะสมและมั่นคงถาวรในเขตกรุงเทพมหานคร
• การจัดระบบงานบริหารจัดการ การเงินและบัญชี การอนุรักษ์ การจัดบริการ การศึกษาค้นคว้าวิจัยพัฒนาตลอดจนกิจกรรมอื่นๆ
• การจัดระบบอาสาสมัครและความร่วมมือกับองค์กรอื่น

ความเป็นมา

ตลอดช่วงชีวิต ๘๗ ปี ระหว่างปีพุทธศักราช ๒๔๔๙-๒๕๓๖ ของท่านพุทธทาสภิกขุ ท่านได้ศึกษาปฏิบัติ และเผยแผ่ธรรม อย่างสม่ำเสมอและแพร่หลาย มีผลงานการเผยแผ่รูปธรรมและประจักษ์พยานอย่างมาก ไม่เฉพาะเพียงที่สวนโมกขพลาราม และ คณะธรรม ทานเท่านั้น เกิดการเคลื่อนไหวใหม่ในสังคม และแวดวงศาสนา อย่างต่อเนื่องกว้างขวางมากมาย สืบเนื่องมาจนกระทั่งปัจจุบัน ได้รับการยอมรับนับถือทั่วไปทั้งในระดับ ท้องถิ่น ประเทศ และสากล ไม่จำเพาะเฉพาะพุทธศาสนาเท่านั้นหลังมรณกรรมของท่านแล้ว สวนโมกขพลารามคณะธรรมทานและ คณะศิษยานุศิษย์ ตลอด จนกลุ่มผู้สนใจใฝ่ศึกษาปฏิบัติ ได้ประมวลรวบรวมสิ่งศึกษาเรียนรู้ ตลอดจนเครื่องมือเครื่องใช้ทั้งหลายของท่านไว้ สิ่งศึกษาเรียนรู้ ทั้งหมดนี เป็นมรดกทางปัญญาอันยิ่งใหญ่ สมควรจัดเก็บอนุรักษ์ไว้ให้เป็นระบบเพื่อความสะดวก ในการสืบค้นเพื่อเผยแผ่ และเป็น ประโยชน์เกิดสันติสุขแห่งมวลมนุษยชาติ

ในเบื้องต้นจากการสำรวจเอกสาร สิ่งพิมพ์ ภาพ แถบเสียงโสตทัศน์ และวัตถุสิ่งของต่างๆ ของท่านพุทธทาส มีปริมาณเบื้องต้นมากกว่า ๒๗,๓๔๗ รายการ ซึ่งในปัจจุบันทุกอย่างอยู่ในสถานภาพที่เสี่ยงต่อการชำรุดเสียหาย เสื่อมสภาพ ควรได้รับการอนุรักษ์ รักษาอย่างเร่งด่วน ถึงแม้ทางสวนโมกขพลาราม คณะธรรมทาน ตลอดจนคณะผู้ศึกษาและ ศรัทธาในท่านจะได้พยายามดำเนินการต่างๆ เพื่อจัดเก็บ รักษาและอนุรักษ์ แต่ก็พบว่ายังไม่สามารถดำเนินการให้ได้ดีและสมบูรณ์ สมกับคุณค่าของงานต่างๆ ที่มีอยู่ และพบว่าเกินกำลังและวิสัยของวัด มูลนิธิและอาสาสมัคร ด้วยเหตุนี้คณะผู้ศรัทธาอันประกอบด้วยผู้ทรงคุณวุฒิ ผู้เชี่ยวชาญงานจดหมายเหตุ ผู้เชี่ยวชาญงานระบบ ฐานข้อมูล ผู้เชี่ยวชาญงานสถาปัตยกรรม อาสาสมัคร และผู้แทนฝ่ายต่าง ๆ โดยความเห็นชอบของ สวนโมกขพลารามและคณะธรรมทาน ได้ร่วมกันวางแนวทางในการจัดตั้งหอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ ซึ่งเป็นหอจดหมายเหตุศาสนธรรม (Religious Archives) เพื่อทำการเก็บรักษา อนุรักษ์ ศึกษาค้นคว้าและเผยแผ่ผลงานของท่านพุทธทาสฯ ให้แพร่หลาย ซึ่งจะช่วยส่งเสริม ให้ประชาชนทั่วไป สามารถเข้าถึงหัวใจของศาสนา ตามปณิธาน ๓ ประการของท่านพุทธทาส โดยได้เปิดดำเนินการในปี ๒๕๕๓

การดำเนินงาน มีพระภาวนาโพธิคุณ (โพธิ์ จันทสโร) และ นายเมตตา พานิช เป็นที่ปรึกษา และมีคณะทำงานอาสาสมัครฝ่ายต่างๆ ทั้งจากสวนโมกข์ ภาคธุรกิจ ภาคเอกชน ภาคพัฒนา ภาควิชาการ และภาครัฐ ในเบื้องต้นประกอบด้วย คณะที่ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญงานจดหมายเหตุ, คณะที่ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญงานระบบฐานข้อมูล, คณะที่ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ งานสถาปนิก, อาสาสมัครสนับสนุนการประสานงานและบริหารจัดการ, อาสาสมัครสนับสนุนการประสานงานทางกฎหมาย, อาสาสมัครสนับสนุนการจัดระบบงานทางบัญชี, อาสาสมัครงานสวนโมกข์ และ อาสาสมัครกิจกรรมสนับสนุน

คณะกรรมการมูลนิธิหอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ

คณะกรรมการสนับสนุนหอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ

คณะกรรมการบริหารหอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ

ธรรมภาคี ของหอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ

ตามที่หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ วางแนวงานด้วยระบบธรรมภาคีที่ ธรรมได้คน คนได้ธรรม ในลักษณะต่างๆ นั้น  จากพัฒนาระบบและทดลองปฏิบัติการเป็นลำดับมาตั้งแต่การเริ่มต้นและก่อสร้าง  ถึงขณะนี้มีระบบการบริหารจัดการในลักษณะเดียวกันในทุกหน่วย ระบบ และ ระดับงาน เช่น

ภาคีทางธรรมสำคัญ

๑.      สวนโมกขพลาราม และ ธรรมทานมูลนิธิ ไชยา สุราษฎร์ธานี

๒.      วัดญาณเวศกวัน พุทธมณฑล นครปฐม

๓.      คณะสงฆ์สายวัดหนองป่าพง จังหวัดอุบลราชธานี และ สาขา

๔.      คณะศิษย์หลวงพ่อปัญญานันทภิกขุ

๕.      คณะศิษย์หลวงพ่อเทียน จิตตสุโภ

๖.      เครือข่ายพุทธิกา และ พระไพศาล วิสาโล

๗.      สถาบันวิมุตตยาลัย และ พระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี

๘.      มูลนิธิปัญญาประทีป – ชยสาโรภิกขุ

๙.      มูลนิธิบ้านอารีย์

๑๐.  ยุวพุทธิกสมาคมแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์

๑๑.  มูลนิธิส่งเสริมวิปัสสนากรรมฐานในพระสังฆราชูปถัมภ์

๑๒.  กลุ่มธรรมะกลับตาลปัตร

๑๓.  ชาวพุทธมูลนิธิ – พุทธนิคมเชียงใหม่

ฯลฯ

ภาคีความร่วมมือหลัก

๑.      กระทรวงวัฒนธรรม

๒.      กรุงเทพมหานคร

๓.      การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย

๔.      สำนักนายกรัฐมนตรี / บริษัท อสมท จำกัด (มหาชน) / กรมประชาสัมพันธ์ / สถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบก ช่อง ๕ (ททบ.๕)

๕.      สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

๖.      บริษัท อสมท จำกัด (มหาชน) – เรียนรู้วิถีธรรม ตามรอยพุทธทาส ๒๕๕๓ – ๒๕๕๕

๗.      จังหวัดนครศรีธรรมราช

๘.      สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์

๙.      มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช

๑๐.  สถาบันส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ

๑๑.  องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน) อพท.

ฯลฯ

ภาคีความร่วมมืออื่นๆ

กลุ่มงานอำนวยการ บริหาร การเงินและบัญชี

๑.      กลุ่มบริษัทแปลน

๒.      อาศรมสถาปนิกชุมชนและสิ่งแวดล้อม สถาบันอาศรมศิลป์

๓.      บริษัท อรุณ ชัยเสรี คอนซัลติ้ง เอนจิเนียร์ส จำกัด

๔.      บริษัท เอส เอส เค เอ็นจิเนียริ่ง คอนซัลแตนท์ จำกัด

๕.      บริษัท ออกัสท์ ดีไซน์ คอนซัลแตนท์ จำกัด

๖.      บริษัท เอคซ์ไซท์ ดีไซน์ สตูดิโอ จำกัด

๗.      บริษัท เอช. เอ็นจิเนียร์ จำกัด

๘.      บริษัท A-3D จำกัด

๙.      บริษัท สยาม แอดมินนิสเทรทีฟ แมเนจเม้นท์ จำกัด

๑๐.  บริษัท เบสท์ ไดเรคชั่น ซิสเต็ม จำกัด

๑๑.  บริษัท บาธรูมดีไซน์ จำกัด

๑๒.  บริษัท วิชัยเทรดดิ้ง (1983) จำกัด

๑๓.  บริษัท กัปตัน เพ้นท์ (ประเทศไทย) จำกัด

๑๔.  บริษัท 3เอ็ม ประเทศไทย จำกัด

๑๕.  บริษัท เอินส์ท แอนท์ ยัง คอร์ปอเรท เซอร์วิสเซส จำกัด

๑๖.  บริษัท โทเทิล แอคเคานท์ติ้ง แมนเนจเม้นท์ จำกัด

๑๗.  บริษัท สอบบัญชีสุนันท์ธนะวัฒน์ จำกัด

๑๘.  บริษัท เคพีเอ็มจี ภูมิไชย สอบบัญชี จำกัด

๑๙.  บริษัท เบเคอร์ แอนด์ แม็คเคนซี่ จำกัด

๒๐.  เอสซีจี

๒๑.  ธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด (มหาชน)

๒๒.  กลุ่มธุรกิจการเงิน เกียรตินาคิน – ภัทร

๒๓.  ธรรมภาคีร่วมบริการ จัดส่งเอกสาร ฯ

๒๔.  ธรรมภาคีถอดเสียง พิมพ์ แปล ฯ

ฯลฯ

กลุ่มงานระบบฐานข้อมูล

๑.      ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค)

๒.      คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

๓.      สำนักวิชาสารสนเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์

๔.      มหาวิทยาลัยทักษิณ

ฯลฯ

กลุ่มงานจดหมายเหตุ

๑.      สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ กรมศิลปากร

๒.      หอสมุดและจดหมายเหตุธนาคารแห่งประเทศไทย

๓.      สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ฯลฯ

กลุ่มงานการผลิตหนังสือและสื่อธรรม

๑.      บริษัท แอดวานซ์ อินโฟร์ เซอร์วิส จำกัด (มหาชน) –เอไอเอส

๒.      บริษัท เพลย์เวิร์ค จำกัด

๓.      กลุ่มบ้านอิฐ

๔.      เครือมติชน

๕.      บริษัท อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน)

๖.      สำนักพิมพ์นานมีบุ๊คส์

๗.      สถานีโทรทัศน์ไทยพีบีเอส และ บริษัท สไมล์ ครีเอทีฟ กรุ๊ป จำกัด – สารคดี พื้นที่ชีวิต

๘.      มูลนิธิสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์

๙.      ธรรมสภา และ สถาบันบันลือธรรม

๑๐.  สำนักพิมพ์สุขภาพใจ และ บุ๊คไทม์

๑๑.  กองทุนส่งเสริมงานวัฒนธรรม กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม

๑๒.  โต๊ะข่าวบันเทิง และ รายการธรรมในใจ ไทยทีวีสี ช่อง ๓

๑๓.  หนังสือพิมพ์ไทยรัฐ

๑๔.  เครือเนชั่น – ZEN 2010 จากสวนโมกข์สู่หมู่บ้านพลัม

๑๕.  สถานีโทรทัศน์โลกพระพุทธศาสนา WBTV วัดยานนาวา

๑๖.  มูลนิธิมหามกุฏราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์

๑๗.  ทรูปลูกปัญญา

๑๘.  ศูนย์บรรณสารและสื่อการศึกษา และ อาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์

๑๙.  ศูนย์ผลิตรายการและข่าว สำนักงานตำรวจแห่งชาติ – ธรรมะนำชีวิต

ฯลฯ

กลุ่มงานห้องหนังสือและสื่อธรรม

๑.      สำนักเผยแผ่ธรรม ๑๐ แห่ง

๒.      สำนักพิมพ์ ๒๖ แห่ง

๓.      กลุ่มผลิตสื่อธรรม ๘ กลุ่ม

๔.      ธรรมภาคีคลังหนังสือและสื่อธรรม

๕.      ธรรมภาคีให้บริการ กลุ่ม หนังสือและสื่อธรรม

๖.      ธรรมภาคีให้บริการ กลุ่ม บริการหนังสือและสิ่งพิมพ์

๗.      ธรรมภาคีให้บริการ กลุ่ม บริการซีดี และโสตทัศน์

๘.      ธรรมภาคีให้บริการ กลุ่ม บริการเสื้อ และ สื่ออื่น

๙.      ธรรมภาคีให้บริการ ณ หน้าสมทบทุน

ฯลฯ

กลุ่มงานกิจกรรม

๑.      กลุ่มอยู่เย็น เป็นประโยชน์

๒.      เพลินธรรมนำชม

๓.      กลุ่มโยคะ – สถาบันโยคะวิชาการ / โยคะบ้านสวน

๔.      กลุ่มไทเก็ก

๕.      เครือข่ายชีวิตสิกขา

๖.      กลุ่มค่ายครอบครัวธรรมะ

๗.      กลุ่มจิตรกรไทย

๘.      Little Bangkok Sangha

๙.      มูลนิธิพันดารา

๑๐.  มูลนิธิหมู่บ้านพลัม ประเทศไทย

๑๑.  มูลนิธิโกมลคีมทอง

๑๒.  เสมสิกขาลัย

๑๓.  กลุ่มอาสานำสวดมนต์ประจำวัน

๑๔.  ชมรมผู้อาวุโส ปตท. และ ชมรมรักษ์ธรรม ปตท. สผ.

๑๕.  มูลนิธิซิเมนต์ไทย

๑๖.  มูลนิธิสยามกัมมาจล

๑๗.  วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล

๑๘.  คณะละครมะขามป้อม, ตะขบป่า

๑๙.  คณะนักร้องประสานเสียงสวนพลู

๒๐.  บริษัท ล็อกซ์เล่ย์ จำกัด (มหาชน)

๒๑.  องค์กรสร้างสรรค์เพื่อสังคม (iCARE)

๒๒.  บริษัท ชูใจ จำกัด และกัลยาณมิตร

๒๓.  ธนาคารจิตอาสา

๒๔.  กลุ่มหลักชาวพุทธ, โรงเรียนสยามสามไตร

๒๕.  โวลันเทียร์ คอนเน็ค – อาสาสื่อ สื่ออาสา

๒๖.  มูลนิธิรวมใจเผยแผ่ธรรมะ (สถานีธรรมะทีวี)

๒๗.  ห้องหนังสือเรือนธรรม

๒๘.  สวนหนังสือเจริญกรุง

๒๙.  เสถียรธรรมสถาน

๓๐.  วัตรทรงธรรมกัลยาณี

๓๑.  มูลนิธิมายา โคตมี

๓๒.  กลุ่ม “ธรรมดา” (วัดผาณิตาราม)

ฯลฯ

 กิจกรรมของหอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ

 กิจกรรมของหอจดหมายเหตุพุทธทาสอินทปัญโญ จัดขึ้นตามวัตถุประสงค์ ที่มุ่งให้เป็นศูนย์การเรียนรู้และสถานบริการด้านศาสนธรรมอันรื่นรมย์ เป็นกำลังเพื่อการบรรลุธรรมลักษณะ SPIRITUAL FITNESS & EDUTAINMENT CENTER

หอจดหมายเหตุฯ ได้คัดสรรกิจกรรมมีความหลากหลายในเนื้อหาและกระบวนการ เหมาะกับกลุ่มคนที่มีความสนใจในระดับต่าง ๆ กัน ทั้งวัยเด็กและผู้ใหญ่ ทั้งสำหรับชาวไทยและชาวต่างชาติ รวมถึงมีกิจกรรมต่างศาสนาในบางโฺอกาสพิเศษ เพื่อสืบสานงานปณิธานและอุดมการณ์ของพุทธทาสภิกขุ ๓ ประการ ได้แก่

๑. พยายามทำตนให้เข้าถึงหัวใจแห่งศาสนาของตน
๒. พยายามช่วยกันถอนตัวออกจากอำนาจของวัตถุนิยม
๓. พยายามทำความเข้าใจระหว่างศาสนา

ผู้จัดกิจกรรม

กิจกรรมบางส่วนดำเนินการเองโดยหอจดหมายเหตุฯ และบางส่วนเป็นความร่วมมือจากธรรมภาคีต่าง ๆ โดยหอจดหมายเหตุฯ ร่วมสนับสนุน

การเข้าร่วมกิจกรรม

บางกิจกรรมที่มีสถานที่จำกัด หรือ ต้องเตรียมสถานที่และอุปกรณ์ จะเปิดให้ลงทะเบียนล่วงหน้าที่ http://register.bia.or.th  นอกนั้นสามารถมาลงทะเบียนได้ที่หน้างาน โดยกิจกรรมทั้งหมดไม่มีค่าใช้จ่ายใด ๆ