ประโยชน์แห่งทาน ผลงานธรรมพุทธทาสภิกขุ
เอกสารจดหมายเหตุ, พุทธทาส

ประโยชน์แห่งทาน ผลงานธรรมพุทธทาสภิกขุ

byภัทรดร ภิญโญพิชญ์
บันทึกงานจดหมายเหตุ
ปฏิบัติการทำความสะอาดสิ่งพิมพ์ในครอบครองของพุทธทาสภิกขุครั้งนี้ทำให้พบเจอเอกสารน่าสนใจหลายชิ้น ไว้จะทยอยนำมาลงให้ได้ศึกษากัน เอกสารชิ้นแรกที่นำมาให้ชมคือ บทความเรื่อง “ประโยชน์แห่งทาน” พุทธทาสภิกขุเขียนขึ้นขณะเรียนบาลีอยู่ที่สำนักเรียนวัดปทุมคงคา กรุงเทพฯ อายุ ๒๔ ปี มีคุณวุฒินักธรรมเอก

เอกสารชิ้นนี้กลุ่มงานจดหมายเหตุสืบเสาะค้นหาอยู่นานแต่ไม่พบ จนใจคิดว่าคงสูญหายไปแล้ว แม้ตัวผู้เขียนเองก็คงจะลืมไปแล้วว่ามีหลงเหลือหลบมุมรวมกับหนังสือเล่มอื่นๆ ในชั้นหนังสือ หอสมุดธรรมทาน วัดชยาราม อีกสถานที่พำนักของพุทธทาสภิกขุ ก่อนมาบุกเบิกสร้างสวนโมกขพลารามในปัจจุบัน

พุทธทาสภิกขุกล่าวถึงบทความชิ้นนี้ในหนังสือเล่าไว้เมื่อวัยสนธยาว่า “…เรื่องต่อมาผมเขียนเรื่อง “ประโยชน์แห่งทาน” พิมพ์รวมในหนังสือชื่อ กุมภชาดก ซึ่งอาจารย์พระครูชยาภิวัฒน์ (กลั่น) แปลมาจากภาษาบาลี และมีเรื่องของคนอื่นๆ อีก พิมพ์มาแจกงานพระราชทานเพลิงศพของพระครูโสภณเจตสิการาม (คง) ซึ่งเป็นอุปัชฌาย์ ตอนนั้นยังเรียนอยู่ที่กรุงเทพฯ หนังสือนี้เราหาไม่ได้เลย… ต่อมาผมได้เอาเรื่องเกี่ยวกับการทำทานที่เขียนขึ้นสั้นๆ ครั้งแรกนี้มาเขียนให้สมบูรณ์ พิมพ์แจกในงานฉลองสัญญาบัตรของพระครูคณานุกูล (ศักดิ์) อาจารย์คู่สวด” (เล่าไว้เมื่อวัยสนธยา, พิมพ์ครั้งที่ ๔ : ๒๕๕๕ หน้า ๑๕๕)

การค้นพบเอกสารชิ้นนี้ทำให้ผลงานก่อนก่อเกิดนามพุทธทาส ครบถ้วนสมบูรณ์ขึ้น คือ ประโยชน์แห่งทาน (๒๔๗๓) พระพุทธศาสนาชั้นบุถุชน (๒๔๗๓) การทำทาน (๒๔๗๔)
Share