"ล้ออายุจริงๆ ก็คือ สอบไล่ตัวเอง ด่าตัวเอง วิพากษ์วิจารณ์ตัวเอง นั่นแหละ ประกาศตัวเองว่าจะไม่โง่อีกต่อไป" - พุทธทาส

นี่คือวันล้ออายุตามความหมายของ อ.พุทธทาส

วันที่ 27 พฤษภาคม ของทุกปีคือวันคล้ายวันเกิดของพุทธทาสภิกขุ แต่ท่านอาจารย์ได้ปรับใช้วันนี้ให้มีความหมายในทางธรรม โดยอธิบายว่า คนเรามีการกระทำที่เนื่องด้วยอายุอยู่ 4 แบบ คือ ลวงอายุ, ต่ออายุ, ล้ออายุ และ เลิกอายุ

1. ลวงอายุ - คนที่ยังเยาว์วัย อ่อนปัญญา ทำการลวงอายุ คือ ลวงตัวเองให้ลุ่มหลงในอายุ เล่นหัวสนุกสนาน หลงใหลในความเป็นหนุ่มสาวและวัตถุต่างๆ
2. ต่ออายุ - คนที่อายุมากขึ้น เกิดกลัวตายก็มีการทำบุญอายุ ต่ออายุ สมโภชอายุเพราะหลงอายุ ทำบุญแซยิด เพื่อกินกันใหญ่ เพื่อสนุกกันใหญ่
   
3. ล้ออายุ - คนที่มีความเข้าใจทางธรรม เพราะเข้าใขความจริงว่าสิ่งที่เรียกว่า ตัวกู-ของกู ไม่มีอยู่จริงเป็นเพียงมายา เป็นที่ตั้งของความทุกข์ การมีอายุคือมีทุกข์ จึงนำมาล้อเลียน ความโง่ ความเข้าใจผิดจากการยึดมั่นถือมั่นในอดีตและปรับปรุงแก้ไขเสียใหม่
4. เลิกอายุ - ให้ตายเสียก่อนตาย ละตัวตน ไม่มีตัวตน ก็ไม่มีอายุ ไม่ยุ่งอะไรกับอายุอีกต่อไป (แม้แต่ล้ออายุ) มีชีวิตอยู่ไปโดยไม่ต้องมีอายุ

ท่านอธิบายเพิ่มว่า เลิกอายุ ไม่ใช่เป็นการปลงสังขาร เพราะท่านยังอยากจะทำงานสนองพระพุทธประสงค์ต่อไป คือ อยู่กับความว่าง ไม่ล้อ ไม่อะไร อยู่กับความว่างเท่านั้น

การล้ออายุสำหรับคนทั่วไป

สำหรับบุคคลทั่วไป ก็สามารถล้ออายุของตัวเองได้ทุกๆ วันคล้ายวันเกิด โดย อ.พุทธทาส ได้ชี้แนะไว้ดังนี้

"จัดให้มีเวลาสำหรับนึกถึงตัวเอง นึกถึงการงาน นึกถึงชีวิต นึกถึงทุกอย่างที่มันเกี่ยวกับความเป็นมนุษย์ของตน แล้วก็ชำระสะสาง พิจารณาดูว่าผิดถูกอย่างไร ชั่วดีอย่างไร ถ้าว่าเห็นความผิดพลาดก็ทำอาการเหมือนกับว่าโจทก์ฟ้องอายุว่ามีความผิดอย่างนั้นๆใช้ไม่ได้ ตัวเองโจทก์ตัวเองแล้ว ตัวเองก็เป็นผู้พิพากษาวินิจฉัยให้แก่ตัวเองว่าต่อไปนี้ควรจะทำอย่างไร ก็ทำอย่างนั้น เป็นการดีหรือถูกยิ่งๆขึ้นไป หรือจนกว่าจะเห็นว่ามันถูกถึงที่สุดในความเป็นมนุษย์

มันต้องรู้จักอายุ โดยเฉพาะของตัวเองให้ดีถึงที่สุด จนเห็นข้อบกพร่อง เห็นข้อน่าล้อมันจึงจะเอามาล้อได้ ของคนอื่นนั้นไม่รู้ของเขาไม่ต้องไปสนใจเขาก็ได้ ของตัวเองมันรู้อยู่ว่าบกพร่องอย่างไร ผิดถูกอย่างไร จะได้เอามาแก้ไขเสียด้วยสติปัญญาหรือการศึกษาที่ถูกต้องที่กล่าวมาแล้ว ให้การศึกษานั้นสามารถใช้ได้ในการที่จะซักฟอกอายุ หรือว่าตำหนิติเตียนอายุที่มันเดินไปผิดทาง การศึกษาที่สมบูรณ์อย่างนี้แล้วก็ปลอดภัย ทั้งในแง่ที่จะปฏิบัติ ในแง่ที่จะได้รับผลของการปฏิบัติ ไม่มีปัญหาอะไรเหลืออยู่"

ที่มา

1. บรรยายประจำวันเสาร์ ชุด.เลิกอายุ. รู้เท่าทันอายุแล้วเยาะเย้ยอายุ
2. แสดงธรรมล้ออายุ ปี 2534 ครั้ง 2 ธรรมจริยามีชีวิตโดยไม่ต้องมีอายุ