พระไพศาล วิสาโล เล่าถึงความสุขจากการทำประโยชน์ให้แก่ผู้อื่น ช่วยให้ชีวิตมีความหมายและมีความสุข โดยยกตัวอย่าง ทิม เบอร์เนิร์สลี ผู้ค้นคิด World Wide Web (www) และอุทิศให้เป็นประโยชน์แก่ทุกคนบนโลกนี้ โดยไม่ได้ผลตอบแทนใดๆ
เดี๋ยวนี้คนก็เห็นเป็นเรื่องธรรมดาไปแล้วการมี Browser
และมีเว็บเพจต่างๆ แต่ว่าสมัยก่อนสมัยที่ยังไม่มี Browser
พูดอีกอย่างหนึ่งตอนที่ยังไม่รู้จัก www มันลำบาก สิ่งที่เรียกว่า World
Wide Web (www) ซึ่งก็ตามมาด้วยเว็บเพจต่างๆมันเพิ่งเกิดได้เมื่อ 30
ปีมานี้เอง ครบ 30 ปีเมื่อ 2 วันก่อน และประวัติก็น่าสนใจคนที่คิด www
ซึ่งเปิดโอกาสให้เราเข้าถึงอินเทอร์เน็ต
ข้อมูลต่างๆทางเว็บไซต์ไม่มีขีดจำกัด
ตัวโปรแกรมผลิตโดยคนที่ชื่อว่าทิม เบอร์เนิร์สลี เขาเป็นนักวิทยาศาสตร์ที่มีอุทิศตัวเพื่อความรู้ แล้วเขาก็พยายามประดิษฐ์อุปกรณ์ที่ช่วยให้คนเราเข้าถึงข้อมูลต่างๆทางอินเทอร์เน็ต ก่อนที่จะมี www มีเว็บเพจต่างๆ ไม่ใช่ว่าจะเข้าถึงข้อมูลง่าย เพราะว่าเราจะเข้าถึงข้อมูลจากที่ไหน เราก็ต้องรู้ว่าข้อมูลที่นั่นจะเข้าถึงได้อย่างไร แล้วก็รู้ว่าจะเข้าถึงได้เฉพาะที่เดียว และสิ่งที่ได้มาก็เป็นแต่เพียงข้อความ ไม่มีภาพไม่มีเสียง ไม่ต้องพูดถึงวีดีโอคลิป หรือว่าหนังอย่างที่เราได้ดูทุกวันนี้
ทิมก็คิดค้น www ขึ้นมา เพื่อเปิดโอกาสให้ทุกคนไม่ว่าอยู่มุมไหนของโลกสามารถจะเข้าถึงข้อมูลทั้งหลายทั้งปวงที่มีในโลกนี้ได้ โดยใช้คอมพิวเตอร์โดยใช้ผ่านสัญญาณอินเทอร์เน็ต และเดี๋ยวนี้เรารู้เลยว่า ถ้าหากว่าไม่มี หรือถึงมีแต่ว่าไม่มีเว็บเพจต่างๆ ไม่มี www มันก็ยากที่จะเข้าถึงข้อมูล อย่างวัดป่าสุคะโตเป็นวัดเล็กๆแต่คนก็สามารถเข้าถึงข้อมูลได้ทางเว็บไซต์วัดป่าสุคะโต www.pasukato.org นี่เฉพาะวัด เล็กๆวัดหนึ่ง จะเป็นวัดไหนสถานที่ไหนก็ตามก็เข้าถึงได้เพราะว่าเครื่องมือหรืออุปกรณ์ที่ว่านี้
สิ่งที่น่าสนใจก็คือว่าสิ่งที่เขาผลิตได้เขาไม่จะขาย คนจำนวนไม่น้อยเวลาผลิตนวัตกรรมใหม่ๆ จะต้องผูกขาดด้วยการขอลิขสิทธิ์ เพื่อเป็นเจ้าของผู้เดียว แล้วใครจะใช้สิทธิ์นั้น ก็ต้องเอาเงินมาแลก เรียกว่าขายลิขสิทธิ์ก็คือว่าเวลาจะใช้ไม่ได้ให้ใช้เปล่าๆต้องจ่ายเงิน แต่ทิมต้องการให้ทุกคนในโลกนี้เข้าถึงข้อมูลได้ฟรี เพราะเขาเชื่อว่าข้อมูลหรือความรู้มันเป็นประโยชน์ต่อมนุษยชาติ เขาจึงไม่หวง เขาพร้อมที่จะแจกให้ฟรี บอกวิธีทำเสร็จ
แต่ว่าทิมคนเดียวไม่พอ เจ้านายเขาและทีมงานก็ต้องคิดเหมือนกัน ก็เพราะว่าพอเขาทำงานกับแลปทางฟิสิกส์ เขาชื่อย่อชื่อเซอร์น(Cern) อยู่ที่สวิส ซึ่งตอนนี้เขามีชื่อมากในการทดลองที่เกี่ยวกับอานุภาพพี่เล็กที่สุดเล็กกว่าอะตอม แต่ตอนนั้นยังไม่ดังขนาดนั้น ตอนนั้นเซอร์นเป็นเจ้านายของทิม ผลผลิตหรือผลิตภัณฑ์ของทิมก็ต้องตกเป็นของเซอร์น
ทีแรกเซอร์นก็กะจะทำขาย ใครจะมาใช้ www ต้องมาจ่ายเงิน แต่ว่าทิมก็มาเจรจากับเซอร์น บอกว่าควรจะมอบเป็นมรดกให้กับมวลมนุษยชาติ ไม่ควรเรียกเก็บเงินไม่ควรถือสิทธิ์ ปรากฏว่าเซอร์นเห็นด้วย ก็เลยเปิดให้คนทั้งโลกใช้ www อันนี้เรียกว่าโลกเปลี่ยนแปลงไปมากในช่วง 30 ปีก็เพราะผลงานชิ้นนี้ แต่ที่มาพูดนี้ไม่ใช่มาพูดเรื่องความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี จะพูดเรื่องของความมีน้ำใจของทิม
ที่เขาไม่ได้หวังรวยนะเขามีความรู้เยอะมีความสามารถมากแต่เขาไม่ได้คิดจะใช้ความรู้ความสามารถเนี่ยเพื่อตักตวงผลประโยชน์ แต่มุ่งจะทำเพื่อให้กับมวลมนุษยชาติ ทั้งที่เขามีโอกาสรวยและรวยมหาศาลด้วย อย่างพวก Google พวก App พวก Facebook พวกนี้รวยมาก คนที่เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ แต่ว่าทิมเขาไม่ได้อยากรวยเขาไม่ได้หวังรวย แต่เขามุ่งประโยชน์ของมนุษยชาติ
ตอนที่ทิมผลิต www อายุ 37 ปีตอนนี้เขาอายุ 67 ปีแล้ว เขาก็ยังมีความสุข ความสุขที่ได้ทำประโยชน์ให้มนุษยชาติ ทำประโยชน์ให้กับส่วนรวม ความสุขแบบนี้มีความหมายเพราะว่ามันทำให้ชีวิตมีคุณค่า แล้วก็เป็นความสุขที่ดีกว่าความสุขจากการเสพ สุขจากการเอามาเป็นของตัว สุขจากการหาประโยชน์ส่วนตัว คนเราถ้าไม่รู้จักความสุขชนิดนี้ก็เรียกว่าเสียชาติเกิดนะเพราะว่า มันดีกว่าความสุขจากการกินดื่มเที่ยวเล่นเยอะ และมันยังช่วยป้องกันหรือบรรเทาความทุกข์ได้
คนที่ไม่รู้ว่าจะอยู่ไปทำไม เดี๋ยวนี้มีเยอะเลย ไม่เฉพาะคนแก่บางทีคนหนุ่มคนสาว ตื่นขึ้นมาไม่รู้ว่าวันนี้มีความหมายอย่างไร ฉันจะอยู่อย่างไร หรืออยู่ไปทำไม แต่พอได้ไปทำอะไรช่วยเหลือผู้อื่นแล้ว มัน ทำให้ชีวิตมีความหมาย แต่ละวันมีคุณค่าขึ้นมา ตื่นขึ้นมารู้ว่าฉันจะทำอะไร วันนี้มีความหมายอย่างไร มันช่วยคนมากเลย
เดี๋ยวนี้คนหนุ่มสาวตื่นขึ้นมาไม่รู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่า มีกินมีใช้ แต่ว่าไม่รู้จะอยู่ไปทำไม แต่พอได้ไปเป็นจิตอาสา ได้ไปทำอะไรช่วยเหลือผู้อื่นนี่มันมีคุณค่า มีชีวิตชีวาขึ้นมา อย่างที่เล่าเมื่อ 2-3 วันก่อนผู้หญิงที่ชื่อจอย เป็นโรคซึมเศร้า แต่สุดท้ายก็หายซึมเศร้าเพราะว่า มีน้ำใจอยากจะช่วยเหลือคนแก่ พาไปโรงพยาบาล เพราะว่าลูกหลานไม่สามารถจะพาไปได้ เพราะลูกหลานไม่ว่าง หรือบางทีไม่มีลูกหลาน
ทีแรกก็อาสาขับรถพาคนแก่ไปโรงพยาบาล แล้วก็รอรับกลับ ระหว่างที่รอ ก็อยู่เป็นเพื่อน คุยกับหมออย่างไรเขาก็จะจดจำเรื่องที่คุยกับหมอ จะได้ไปเล่าให้ยายหรือคนแก่ฟัง เพราะว่าบางทีคนแก่ฟังไม่รู้เรื่องว่าหมอพูดอะไร เป็นภาษาแพทย์ เขาก็ไปช่วยอธิบายให้ฟังตอนหลังทำเป็นอาชีพ รับจ้างพาคนแก่ไปโรงพยาบาลไปเป็นเพื่อน เรียกว่าลูกรับจ้างหลานจำเป็น อันนี้คือสโลแกนของเขา
ปรากฏว่าทำไปทำมาหายซึมเศร้าไปเลย เพราะมีความสุขจากการที่ทำอะไรช่วยเหลือผู้อื่น และก็มีรายได้จุนเจือเพื่อที่จะได้ทำอย่างนี้ได้ตลอดไป หรือว่าทำไปได้เรื่อยๆ
อันนี้คือตัวอย่างที่ความทุกข์บรรเทาเพราะได้ช่วยเหลือผู้อื่น หรือว่าไม่มีความทุกข์อยู่แล้วก็มีความสุขเพิ่มขึ้น ที่ได้ทำประโยชน์เพื่อส่วนรวม
พระไพศาล วิสาโล
หมายเหตุ เว็บไซต์แรกสุดสร้างขึ้นที่เซิร์น นำขึ้นออนไลน์เมื่อวันที่ 6 สิงหาคม พ.ศ. 2534 ให้คำอธิบายว่าเวิลด์ไวด์เว็บคืออะไร การที่จะเป็นเจ้าของเบราว์เซอร์ทำได้อย่างไรและจะติดตั้งเว็บเซิร์ฟเวอร์ได้อย่างไร นอกจากนี้ยังนับเป็นเว็บไดเร็กทอรีอันแรกของโลกด้วยเนื่องจากเบอร์เนิร์ส-ลีดูแลรายชื่อของเว็บไซต์อื่น ๆ ทั้งหมดนอกจากของตนเองด้วย เบอร์เนิร์ส-ลีเปิดเผยวิธีแก่ทุกคนและทุกองค์กรโดยไม่คิดมูลค่า เขาไม่เคยจดทะเบียนลิขสิทธิ์การค้นคิดของเขา รวมทั้งไม่เรียกค่าตอบแทนหรือรางวัลอื่นใดจากใคร นอกจากเงินเดือนปกติ
ตัวโปรแกรมผลิตโดยคนที่ชื่อว่าทิม เบอร์เนิร์สลี เขาเป็นนักวิทยาศาสตร์ที่มีอุทิศตัวเพื่อความรู้ แล้วเขาก็พยายามประดิษฐ์อุปกรณ์ที่ช่วยให้คนเราเข้าถึงข้อมูลต่างๆทางอินเทอร์เน็ต ก่อนที่จะมี www มีเว็บเพจต่างๆ ไม่ใช่ว่าจะเข้าถึงข้อมูลง่าย เพราะว่าเราจะเข้าถึงข้อมูลจากที่ไหน เราก็ต้องรู้ว่าข้อมูลที่นั่นจะเข้าถึงได้อย่างไร แล้วก็รู้ว่าจะเข้าถึงได้เฉพาะที่เดียว และสิ่งที่ได้มาก็เป็นแต่เพียงข้อความ ไม่มีภาพไม่มีเสียง ไม่ต้องพูดถึงวีดีโอคลิป หรือว่าหนังอย่างที่เราได้ดูทุกวันนี้
ทิมก็คิดค้น www ขึ้นมา เพื่อเปิดโอกาสให้ทุกคนไม่ว่าอยู่มุมไหนของโลกสามารถจะเข้าถึงข้อมูลทั้งหลายทั้งปวงที่มีในโลกนี้ได้ โดยใช้คอมพิวเตอร์โดยใช้ผ่านสัญญาณอินเทอร์เน็ต และเดี๋ยวนี้เรารู้เลยว่า ถ้าหากว่าไม่มี หรือถึงมีแต่ว่าไม่มีเว็บเพจต่างๆ ไม่มี www มันก็ยากที่จะเข้าถึงข้อมูล อย่างวัดป่าสุคะโตเป็นวัดเล็กๆแต่คนก็สามารถเข้าถึงข้อมูลได้ทางเว็บไซต์วัดป่าสุคะโต www.pasukato.org นี่เฉพาะวัด เล็กๆวัดหนึ่ง จะเป็นวัดไหนสถานที่ไหนก็ตามก็เข้าถึงได้เพราะว่าเครื่องมือหรืออุปกรณ์ที่ว่านี้
สิ่งที่น่าสนใจก็คือว่าสิ่งที่เขาผลิตได้เขาไม่จะขาย คนจำนวนไม่น้อยเวลาผลิตนวัตกรรมใหม่ๆ จะต้องผูกขาดด้วยการขอลิขสิทธิ์ เพื่อเป็นเจ้าของผู้เดียว แล้วใครจะใช้สิทธิ์นั้น ก็ต้องเอาเงินมาแลก เรียกว่าขายลิขสิทธิ์ก็คือว่าเวลาจะใช้ไม่ได้ให้ใช้เปล่าๆต้องจ่ายเงิน แต่ทิมต้องการให้ทุกคนในโลกนี้เข้าถึงข้อมูลได้ฟรี เพราะเขาเชื่อว่าข้อมูลหรือความรู้มันเป็นประโยชน์ต่อมนุษยชาติ เขาจึงไม่หวง เขาพร้อมที่จะแจกให้ฟรี บอกวิธีทำเสร็จ
แต่ว่าทิมคนเดียวไม่พอ เจ้านายเขาและทีมงานก็ต้องคิดเหมือนกัน ก็เพราะว่าพอเขาทำงานกับแลปทางฟิสิกส์ เขาชื่อย่อชื่อเซอร์น(Cern) อยู่ที่สวิส ซึ่งตอนนี้เขามีชื่อมากในการทดลองที่เกี่ยวกับอานุภาพพี่เล็กที่สุดเล็กกว่าอะตอม แต่ตอนนั้นยังไม่ดังขนาดนั้น ตอนนั้นเซอร์นเป็นเจ้านายของทิม ผลผลิตหรือผลิตภัณฑ์ของทิมก็ต้องตกเป็นของเซอร์น
ทีแรกเซอร์นก็กะจะทำขาย ใครจะมาใช้ www ต้องมาจ่ายเงิน แต่ว่าทิมก็มาเจรจากับเซอร์น บอกว่าควรจะมอบเป็นมรดกให้กับมวลมนุษยชาติ ไม่ควรเรียกเก็บเงินไม่ควรถือสิทธิ์ ปรากฏว่าเซอร์นเห็นด้วย ก็เลยเปิดให้คนทั้งโลกใช้ www อันนี้เรียกว่าโลกเปลี่ยนแปลงไปมากในช่วง 30 ปีก็เพราะผลงานชิ้นนี้ แต่ที่มาพูดนี้ไม่ใช่มาพูดเรื่องความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี จะพูดเรื่องของความมีน้ำใจของทิม
ที่เขาไม่ได้หวังรวยนะเขามีความรู้เยอะมีความสามารถมากแต่เขาไม่ได้คิดจะใช้ความรู้ความสามารถเนี่ยเพื่อตักตวงผลประโยชน์ แต่มุ่งจะทำเพื่อให้กับมวลมนุษยชาติ ทั้งที่เขามีโอกาสรวยและรวยมหาศาลด้วย อย่างพวก Google พวก App พวก Facebook พวกนี้รวยมาก คนที่เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ แต่ว่าทิมเขาไม่ได้อยากรวยเขาไม่ได้หวังรวย แต่เขามุ่งประโยชน์ของมนุษยชาติ
ตอนที่ทิมผลิต www อายุ 37 ปีตอนนี้เขาอายุ 67 ปีแล้ว เขาก็ยังมีความสุข ความสุขที่ได้ทำประโยชน์ให้มนุษยชาติ ทำประโยชน์ให้กับส่วนรวม ความสุขแบบนี้มีความหมายเพราะว่ามันทำให้ชีวิตมีคุณค่า แล้วก็เป็นความสุขที่ดีกว่าความสุขจากการเสพ สุขจากการเอามาเป็นของตัว สุขจากการหาประโยชน์ส่วนตัว คนเราถ้าไม่รู้จักความสุขชนิดนี้ก็เรียกว่าเสียชาติเกิดนะเพราะว่า มันดีกว่าความสุขจากการกินดื่มเที่ยวเล่นเยอะ และมันยังช่วยป้องกันหรือบรรเทาความทุกข์ได้
คนที่ไม่รู้ว่าจะอยู่ไปทำไม เดี๋ยวนี้มีเยอะเลย ไม่เฉพาะคนแก่บางทีคนหนุ่มคนสาว ตื่นขึ้นมาไม่รู้ว่าวันนี้มีความหมายอย่างไร ฉันจะอยู่อย่างไร หรืออยู่ไปทำไม แต่พอได้ไปทำอะไรช่วยเหลือผู้อื่นแล้ว มัน ทำให้ชีวิตมีความหมาย แต่ละวันมีคุณค่าขึ้นมา ตื่นขึ้นมารู้ว่าฉันจะทำอะไร วันนี้มีความหมายอย่างไร มันช่วยคนมากเลย
เดี๋ยวนี้คนหนุ่มสาวตื่นขึ้นมาไม่รู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่า มีกินมีใช้ แต่ว่าไม่รู้จะอยู่ไปทำไม แต่พอได้ไปเป็นจิตอาสา ได้ไปทำอะไรช่วยเหลือผู้อื่นนี่มันมีคุณค่า มีชีวิตชีวาขึ้นมา อย่างที่เล่าเมื่อ 2-3 วันก่อนผู้หญิงที่ชื่อจอย เป็นโรคซึมเศร้า แต่สุดท้ายก็หายซึมเศร้าเพราะว่า มีน้ำใจอยากจะช่วยเหลือคนแก่ พาไปโรงพยาบาล เพราะว่าลูกหลานไม่สามารถจะพาไปได้ เพราะลูกหลานไม่ว่าง หรือบางทีไม่มีลูกหลาน
ทีแรกก็อาสาขับรถพาคนแก่ไปโรงพยาบาล แล้วก็รอรับกลับ ระหว่างที่รอ ก็อยู่เป็นเพื่อน คุยกับหมออย่างไรเขาก็จะจดจำเรื่องที่คุยกับหมอ จะได้ไปเล่าให้ยายหรือคนแก่ฟัง เพราะว่าบางทีคนแก่ฟังไม่รู้เรื่องว่าหมอพูดอะไร เป็นภาษาแพทย์ เขาก็ไปช่วยอธิบายให้ฟังตอนหลังทำเป็นอาชีพ รับจ้างพาคนแก่ไปโรงพยาบาลไปเป็นเพื่อน เรียกว่าลูกรับจ้างหลานจำเป็น อันนี้คือสโลแกนของเขา
ปรากฏว่าทำไปทำมาหายซึมเศร้าไปเลย เพราะมีความสุขจากการที่ทำอะไรช่วยเหลือผู้อื่น และก็มีรายได้จุนเจือเพื่อที่จะได้ทำอย่างนี้ได้ตลอดไป หรือว่าทำไปได้เรื่อยๆ
อันนี้คือตัวอย่างที่ความทุกข์บรรเทาเพราะได้ช่วยเหลือผู้อื่น หรือว่าไม่มีความทุกข์อยู่แล้วก็มีความสุขเพิ่มขึ้น ที่ได้ทำประโยชน์เพื่อส่วนรวม
พระไพศาล วิสาโล
หมายเหตุ เว็บไซต์แรกสุดสร้างขึ้นที่เซิร์น นำขึ้นออนไลน์เมื่อวันที่ 6 สิงหาคม พ.ศ. 2534 ให้คำอธิบายว่าเวิลด์ไวด์เว็บคืออะไร การที่จะเป็นเจ้าของเบราว์เซอร์ทำได้อย่างไรและจะติดตั้งเว็บเซิร์ฟเวอร์ได้อย่างไร นอกจากนี้ยังนับเป็นเว็บไดเร็กทอรีอันแรกของโลกด้วยเนื่องจากเบอร์เนิร์ส-ลีดูแลรายชื่อของเว็บไซต์อื่น ๆ ทั้งหมดนอกจากของตนเองด้วย เบอร์เนิร์ส-ลีเปิดเผยวิธีแก่ทุกคนและทุกองค์กรโดยไม่คิดมูลค่า เขาไม่เคยจดทะเบียนลิขสิทธิ์การค้นคิดของเขา รวมทั้งไม่เรียกค่าตอบแทนหรือรางวัลอื่นใดจากใคร นอกจากเงินเดือนปกติ